بیانیهی انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران به مناسبت ۱۷ مرداد روز خبرنگار، که پیش از این و در آستانهی روز خبرنگار آمادهی انتشار بود، با چند روز تاخیر، امروز و در مراسمِ روز خبرنگار در دفتر انجمن قرائت شد.
متن این بیانیه به این شرح است:
۱۷ مرداد، روز خبرنگار برای ما روزنامهنگاران ایرانی گرچه یادآور خاطره تلخ جنایت علیه یکی از همکاران است، ولی در واقع روزی است که میباید فرصتی برای نگاه ما به آینده و گشودن دریچههای جدید بر حرفه روزنامهنگاری باشد و امید و نشاط را در میان جمع بزرگ و رو به گسترش روزنامهنگاران بگشاید، متاسفانه اکنون تبدیل به روزی برای تکرار مشکلات گذشته شده است، مشکلاتی که بیشتر میشود و چشماندازی بر کاهش آن نیز در کوتاهمدت وجود ندارد. با این حال همچنان روزنههای امید را در این وضعیت میتوان دید و گزارش امروز هیأت داوران در باره برترین های گزارشنویسی رسانههای ایران نشاندهنده روشن بودن این چراغ است، با این وجود وضعیت ایران در درجه اول از حیث جایگاه رسانه و در مرحله بعد از جهت کارآیی و جایگاه روزنامهنگاری با چالشهای اساسی مواجه شده است و باید برای برونرفت از این وضع کوشش کرد. بدون اصلاح رسانهها و به تبع آن جایگاه روزنامهنگاری هیچ افق روشنی پیش روی جامعه ایران نخواهد بود. مجموعه این مشکلات را در بهار امسال طی سند ملی رسانه تهیه و تقدیم کردیم و اینک به تناسب روز برخی از موارد کلی آن را بازگویی میکنیم.
۱ـ اولین و مهمترین مشکل برای روزنامهنگاران ایرانی این است که ساختار سیاسی استقلال حرفهای آنان را برای دسترس آزاد و راحت به اطلاعات و بازتاب دادن حقیقت در جامعه ایران به رسمیت نمیشناسد. از نظر آنان روزنامهنگاران، سربازان جبهه «جنگ روایتها» هستند و باید در برابر روایتهای دیگران و دشمنان، «روایت رسمی» را تولید و بازتاب دهند، و این یعنی نادیده گرفتن فلسفه رسانه و این حرفه. از این رو باید راه را برای بازتاب و بیان حقیقت هموار نمود، روایتها در دل این حقیقت شکل خواهند گرفت.
۲ـ مشکل اول، منجر به تضعیف بیش از پیش جایگاه رسانههای رسمی در جامعه ایران شده و آنها را به دو دسته تقسیم کرده است. گروه اول که به صورت بیحساب از منابع عمومی و از جیب مردم تأمین میشوند، و در قید و بند مخاطب و رضایت آن نیستند، و تنها به انعکاس «روایت رسمی» مخدوش از جامعه مشغول هستند، بدون اینکه کارآیی و اثرگذاری لازم را داشته باشند. گروه دوم به دلیل محدودیتها و مشکلات، نمیتوانند منابع مالی لازم خود را از طریق مخاطب و بازار تأمین کنند، لذا بنیههای ضعیف اقتصادی دارند، و روزنامهنگاران شاغل در آنها از وضعیت مطلوب برخوردار نیستند. از حیث حقوق و دستمزد، از حیث امنیت شغلی و بیمه، و از همه مهمتر از حیث رضایت حرفهای در مقایسه با رسانههای رسمی وضعیت نامناسبی دارند.
۳ـ به دلیل مسایل فوق سرمایهگذاری برای آموزش و کسب تواناییهای جدید بویژه روزنامهنگاری چند رسانهای، اندک است در نتیجه روزنامهنگاران نمیتوانند خود را با تحولات فنآورانه در رسانهها تطبیق دهند و این نیز منجر به کاهش توانمندی در آنان و ضعف بیشتر رسانهها میشود.
۴ـ این مشکلات موجب کاهش انگیزههای مشارکت مدنی در امور صنف و نهاد صنفی شده است، در حالی که این مسایل میتواند تحریککننده انگیزههای تکتک ما برای افزایش مشارکت از طریق نهاد مدنی مربوط به خودمان باشد. قطعاً دستاوردهای چنین نهادی در حال حاضر متناسب با انتظارات ما نیست، ولی راهحل افزایش مشارکت آحاد ما در شکلگیری و برنامه های آن است و نه دوریگزینی.
۵ـ متأسفانه تعدادی از همکاران روزنامهنگار درگیر پروندههای قضایی هستند که شایسته جامعه ایران نیست و انتظار داریم که در سیاست مواجهه قضایی با رسانهها و روزنامهنگاران تجدیدنظر شود و این کار شدنی است و انجمن هم به تناسب توانش پیگیر آن است.
انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران ضمن تبریک روز خبرنگار به همه همکاران عزیز معتقد است که راه برای مشارکت عموم همکاران از خلال انجمن باز است، و با عضویت یا شرکت در انتخابات مجمع عمومی پیش رو از طریق نامزدی یا رأی دادن، چراغ انجمن را روشنتر از گذشته نمایند.